Ciało jako czasownik
Każdy z nas posiada ciało i to, jak się czujemy w nim, wpływa na postrzeganie świata i nasze zachowanie w każdym momencie życia. Podejmowane decyzje, nasze reakcje i zachowanie są w świadomy lub nieświadomy sposób współkreowane przez nasze napięcia mięśniowe, oddech, odczucia, blokady cielesne, wdrukowane schematy… Tak, również to, jak siedzisz w tym momencie, wpływa na Twoje postrzeganie tej idei: czy masz wyprostowane plecy, czy powietrze spokojnie dociera do płuc, czy może przeciwnie – odczuwasz dyskomfort i starasz się odciąć od sygnałów ciała…
Ciało jest ufizycznieniem procesu pod nazwą życie, który w tym momencie realizujesz, ucieleśnia Twoje życie, więc jest nie tyle przedmiotem, ile procesem, który odbywa się cały czas. Obserwować ten proces, ale też go doskonalić i nakierowywać pomaga embodiment.
Czym jest embodiment
Embodiment jest podejściem postrzegającym ciało jako integralny element istoty ludzkiej, istotnie wpływający na ludzkie zachowanie i percepcję. Jest to parasol pojęciowy, łączący teorie naukowe z zakresu kognitywistyki, praktyki ruchowe i oddechowe, podejście w coachingu, psychologii i pracy z traumą, w pedagogice i nauczaniu. Metody pracy z ciałem, niosące tę filozofie, czasem są określane również jako „somatyczne” (somatic), od „soma” – żywe ciało, ciało odczuwane od środka. Są nawet opinie, że embodiment to nowy mindfulness, to znaczy, że jest rozwinięciem i uzupełnienem tego podejścia/podejścia do życia.
Główne założenia embodiment
Pole informacyjne dookoła embodiment dopiero się kształtuje – różne metody, idee, podejścia wytyczają ten trend – ale można wyróżnić kilka wspólnych założeń, które są charakterystyczne dla embodiment-podejścia:
- Integralność. Ciało, jego odczucia, doświadczenie i stan są integralną częścią bycia w danym momencie, ono nie jest „taksówką dla umysłu”, ani niczym uzupełniającym/osobnym, jest ważnym elementem całości, jedności.
- Uważność. Podstawą embodiment jest rozwój świadomości ciała i procesów, które się w nim odbywają. Każda praktyka zaczyna się od uważności, bez niej zmiany są niemożliwe. Lepiej zrozumieć ideę cielesnej świadomości, można poprzez zaprzeczenie: wszyscy znamy stan, gdy zaabsorbowani jakąś treścią (np. scrollowaniem facebooczka) nie zwracamy uwagę na ciało, które drętwieje poprzez przebywanie w niewygodnej pozycji. Gdy nasza uwaga jest w całości ulokowana na zewnątrz, brakuje uważności na wczesne sygnały, płynące z ciała, reagujemy dopiero wtedy, gdy ciało zaczyna wołać (zazwyczaj robi to bólem).
- Żywe ciało. Współczesna kultura europejska zawiera dziwny paradoks dotyczący fizyczności. Z jednej strony jest kult zdrowia i doskonałego ciała, z drugiej – oczywiste oddzielenie od ciała. Podejście, że ciało musi jedynie działać poprawnie i mieć odpowiedni wygląd, jest dziś szeroko rozpowszechnione, zarówno w medycynie, jak i w świadomości publicznej. Ciało traktuje się jako mechanizm i dba się głównie o fizjologię i piękno. W przeciwieństwie do koncepcji ciała jako mechanizmu nieożywionego, somatyczne spojrzenie na ciało podkreśla „żywą” naturę cielesności. Soma jest ciałem fizycznym, odczuwanym i przeżywanym przez jego właściciela od wewnątrz. To „poczucie ciała od wewnątrz” jest nieodzownym i ważnym elementem odczuwania życia, przezywania go. Zatem fakt, że nasze ciało jest żywe i mobilne oraz jest nierozerwalnie związane z naszymi myślami i uczuciami, a my możemy to wszystko poczuć i rozpoznać, jest ważne dla embodiment.
A więc embodiment jest o tym, by żyć w ciele i poprzez ciało, korzystać z mądrości ciała i świadomie kierować procesem własnego ucieleśniania się w każdym momencie życia.
Zobacz, jak tłumaczy embodiment jeden z aktywnych działaczy tego nurtu:
Potencjał ucieleśnienia – co embodiment może wnieść w Twoje życie
Ale po co to wszystko? Czy rozkminianie tego ma sens? Dla mnie jest to kluczyk do podwyższenia jakości życia, ale też do bycia bardziej efektywnym w pracy, lepszym rodzicem i partnerem, lepiej radzić sobie w sytuacjach ekstremalnych. I w to „lepiej radzić” zaliczam nie tylko efekt końcowy, ale też „straty moralne” w trakcie, jakim kosztem dla siebie osiągam to, co osiągam.
Kilka praktycznych przykładów, co embodiment może zmienić w życiu:
- Nasze ciało nie lubi bezruchu, lecz tryb życia, który prowadzimy często ten bezruch na nim wymaga. Bycie w kontakcie z ciałem nie pozwoli zasiedzieć się za długo – regularne przeciąganie się i mini-rozruch podczas pracy przy komputerze pomoże zachować mobilne i zdrowe ciało.
- Jest wiele kursów, oferujących lekcje, jak za pomocą mowy ciała komunikować pozycję lidera. Zamiast uczyć się gestów lidera można nauczyć ciało czuć się pewnie i otwarcie i tym liderem po prostu być.
- Świadome odżywianie pomoże zrezygnować z kompulsywnego jedzenia i dobrze wpłynie na sylwetkę.
- Bycie w kontakcie z ciałem pomaga lepiej zrozumieć i zaakceptować różne przejawy siebie samego. Zazwyczaj to prowadzi też lepszego rozumienia i akceptacji innych, co pomaga żyć w zgodzie i pokoju.
Embodiment jest o tym, jak zamiast dążyć do tego, by „wyglądać na osobę szczęśliwą”, dążyć do tego, jak nią BYĆ. Oczywiście, ta droga prowadzi poprzez akceptację wszystkich stanów i jest nie tyle dążeniem do celu, ile drogą samą w sobie. Ale już z zupełnie innym wewnętrznym nastawieniem. U mnie to się wyraża w wewnętrznym słońcu, które świeci nawet gdy na zewnątrz pada deszcz. Lub przynajmniej czasami się pokazuje :).
Praktyka embodiment
Praktyka embodiment zaczyna się od wewnętrznego nastawienia i uważności, więc praktycznie każda czynność może być praktyka embodiment – spacer, gotowanie, a nawet leżenie na kanapie. Oczywiście, idealne warunki oferują praktyki, które stawiają ciało i jego odczucia w centrum uwagi. Są wśród nich bardziej usystematyzowane, jak na przykład metoda Feldenkraisa, Body-Mind Centering, kontakt improwizacja, czy bardziej intuicyjne, takie jak taniec intuicyjny i wszelkie metody na nim oparte, ciałonautyka.
Na warsztatach Zadbaj o siebie również słuchamy żywego ciała, nawiązujemy z nim połączenie, co zazwyczaj jest odbierane jako dobry wypoczynek od codziennego zabiegania.
Podczas pisania tego artykułu konkretnie oraz researchu tematu ogółem oraz korzystałam z materiałów inicjatywy Тело в дело.